SİGMUND FREUD’UN VİYANA’DAKİ EVİ: VİYANA SİGMUND FREUD MÜZESİ

TÜLİN GÖKDEMİR – EMRE ER
t.goekdemir@tunadergi.com emre.er@tunadergi.com

Sigmund Freud ve Viyana kelimelerini yan yana koyduğumuz zaman, Sigmund Freud ve sonrasında kızı Anna Freud’un yaşadığı ve psikanaliz üzerine yaptıkları çalışmaların merkezi olan, daha doğru ifade etmek gerekirse psikanalizin beşiği olan, Berggasse 19 gelir akla.

Sigmund Freud

Mayıs ayının sonuna kadar kapsamlı bir tadilatta bulunan Viyana Sigmund Freud Müzesi, tadilat sürecinde ziyaretçilerini kapıdan geri çevirmemek için yaratıcı bir yola başvurup ‘Moving Freud Museum’ (Haraketli Freud Müzesi) ismi altında kısıtlı da olsa müzenin devamlılığını sağlamaktadır. Biz de gerek Sigmund Freud hakkında gerekse Viyana Sigmund Freud Müzesi hakkında daha fazla bilgiye sahip olmak için, müze yetkililerinden Sayın Natascha Halbauer ile ‘Moving Freud Müzesi’ gezimiz esnasında kısa bir röportaj gerçekleştirdik.

Röportaja geçmeden önce, ‘Moving Freud Museum’ hakkındaki bilgilere kısaca göz atalım.

‘Moving Freud Museum’ isminin ne denli yaratıcı olduğunu anlayabilmek için aslında 1938 yılına geri dönmek gerekir. 12 Mart 1938 yılında Naziler tarafından ilhak edilen Avusturya’da, Yahudi asıllı Freud’a huzur verilmemiş ve nitekim ağır hasta olmasına rağmen dönemin aydınları ve ailesi tarafından Avusturya’dan kaçmaya ikna edilmiştir. Kendisi günümüzde 600 bin avroya tekabül eden ‘Reichsfluchtsteuer’ (Kaçış vergisi) ödeyip eşyalarının büyük bir kısmı ile 4 Haziran 1938 tarihinde Londra’ya yerleşmeye mecbur kalmıştır.

‘Moving Freud Museum’ serüveninin birinci bölümüne bakılacak olursa, Sigmund Freud’un eşyaları ve mobilyaları ile birlikte 4 Haziran 1938 tarihinde Londra’ya kaçması ile başlamıştır. Freud’un birçok özel eşyası ve meşhur divanı gibi mobilyaları günümüzde Londra Sigmund Freud Müzesi’nde bulunmaktadır.

Tadilat kapsamında geçici olarak kurulan ‘Moving Freud Museum’ Berggasse 13 ve Liechtensteinstraße 19 olmak üzere iki adrese ayrılmaktadır.

Berggasse 13 adresinde Freud’un kendisi, eserleri ve mobilyaları üzerine bir sergi bulunmaktadır. Liechtensteinstraße 19 adresinde ise ufak bir kitap ve hediyelik eşya mağazası bulunuyor.

FREUD’UN YAŞAMINA VE ÇALIŞMALARINA ŞAHİTLİK EDEN BİNA

Sigmund Freud Müzesi ne zaman kuruldu?

Sigmund Freud Müzesi Viyana’da 1971 yılında Berggase 19 adresinde kuruldu.

Sigmund Freud bu binada yaşadı mı?

Evet. Sigmund Freud 47 yıl boyunca ailesi ile bu adreste yaşamını sürdürdü. Yine burada meşhur muayenesinde çalışmalarını 1938 yılında Hitler Rejiminden Londra’ya kaçmaya mecbur kalana dek sürdürdü.

Sigmund Freud Müzesi neleri hedefliyor?

Bulunduğumuz bina psikanalizin kurucusu, Freud’un yaşamına ve çalışmalarına şahitlik etmiştir. Freud’u ve çalışmalarını günümüze daha iyi aktarabilmek için Viyana Sigmund Freud Müzesi kurulmuştur. Müze ziyaretçilerimize Freud ile alakalı sunumlar ve sergiler sunulmaktadır. Yine gerek psikanaliz üzerine gerekse Freud hakkında söyleşiler düzenlenmektedir.

MAYIS 2020’DE KAPILARINI YENİDEN AÇACAK

Yılda kaç kişi Viyana Sigmund Freud Müzesini ziyaret ediyor?

Son yıllarda ziyaretçi rakamlarında sürekli bir artış gözlemlemekteyiz. 2018 yılında 110 bin kişi müzemizi ziyaret etmiştir. 2019 yılının başından bu yana Viyana Sigmund Freud Müzesi bir tadilata girmiştir. Mayıs 2020’de ana Berggasse 19 kapılarını tekrardan ziyaretçilerine açacaktır.

Mevcut tadilat neden yapılmaktadır?

Müzemiz özelikle son yıllarda artış gösteren yoğun ilgiyi karşılayacak kapasiteye sahip değildi. Aynı zamanda binanın ve müzenin eski olmasından dolayı ciddi bir tahribat söz konusuydu. Tadilatın son bulması ile birlikte müzede kapsamlı bir değişiklik söz konusu olacaktır. Özellikle sergi alanında bizleri yenilikler bekliyor. Yeni sergi alanına engelsiz (barrierefrei) bir şekilde ulaşılabilecek ve bu alanın kendine özel bir giriş salonu, kasası, mağazası ve kafesi bulunacaktır.

Tadilat ile birlikte Sigmund Freud Müzesi alan olarak büyüyecek mi?

Tarihi odalardan gardırop ve kasa gibi yer kaplayan kısımlar çıkarılacak ve bu sayede sergi alanı iki kat büyüyecek. Yine ‘Psikanaliz Kütüphanesi’ müzenin bir üst katına kurulacak ve bu sayede Freud’un ve ailesinin yaşadığı tarihi odalarda bulunmayacaktır.

ESERLERİNİN BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ LONDRA SİGMUND FREUD MÜZESİ’NDE

Tadilat sonrasında bizi ilgi çekici etkinlikler bekliyor mu?

Viyana Sigmund Freud Müzesi ücretsiz bilimsel etkinlikler sunmaktadır. Bunların arasında söyleşiler, sunumlar ve kitap tanıtımları vardır. Ekim 2020’de sunum salonumuzda sonbahar programımız başlatılacaktır.

Viyana Sigmund Freud Müzesi’nde hangi eserleri görebiliriz?

1938 yılında Avusturya’dan Londra’ya kaçmaya mecbur kaldığı için Sigmund Freud’un eserlerinin büyük bir bölümü günümüzde Londra Sigmund Freud Müzesi’nde bulunmaktadır. Yine meşhur divanı da orada bulunmaktadır. Bizim envanterimizde Freud’un bekleme odasında bulunan mobilyaları, birtakım antikaları, kişisel eşyaları ve kitapları mevcuttur ve sergilenmektedir.

ARŞİVDE VE KÜTÜPHANEDE 40 BİN ADET ESER BULUNUYOR

Sigmund Freud’un eserlerini bilimsel araştırmalar için kullanmak mümkün mü? 

Viyana Sigmund Freud Müzesi olarak Avrupa’nın en büyük ‘Psikanaliz Kütüphanesi’ne sahibiz. Arşivlerimizde ve kütüphanemizde psikanaliz üzerine hemen hemen 40 bin adet eser bulunmaktadır. Gerek arşivimiz gerekse kütüphanemiz bilimsel araştırma yapmak isteyen herkese açıktır.

Türkiye’de yayımlanmış olan bilimsel bir makalede, meşhur koltuk fotoğrafında bulunan duvar kilimini, bir arkadaşının İzmir’den getirdiğini okuduk. Bu bilgi doğru mudur?

Bu bilgi kısmen doğrudur. Freud’un tüccar ve kilimci olan kuzeni kendisine 1885 yılında İzmir’den bir kilim hediye getirmiştir. Freud, bu kilimi tedavilerini gerçekleştirdiği divanın üstüne örtmüştür.